Διάστρεμμα ποδοκνημικής:
ένας από τους πιο συχνούς τραυματισμούς στους αθλητές

Ως διάστρεμμα της ποδοκνημικής άρθρωσης (το πέλμα στρέφεται έξω ή μέσα και προκαλεί ρήξη των συνδέσμων) ορίζουμε τη τραυματική ρήξη των συνδέσμων της περιοχής. Πολλές φορές ο τραυματισμός συνοδεύεται από κάταγμα και σε αυτές τις περιπτώσεις μιλάμε για μικτού τύπου βλάβη. Η λέξη "διάστρεμμα" προέρχεται από το ρήμα "διαστρέφω" (δια + στρέφω = διαστρεβλώνω-παραμορφώνω, όπως συμβαίνει και στην άρθρωση μετά από αντίστοιχο τραυματισμό).

Τα διαστρέμματα της ποδοκνημικής ταξινομούνται σε 3 βαθμούς, ανάλογα με τη βαρύτητά τους: 1) 1ου βαθμού διαστρέμματα, ελαφρά ρήξη ή διάταση των συνδέσμων (ankle strain). 2) 2ου βαθμού, μερική ρήξη των συνδέσμων (έως περίπου το 75% των ινών) και 3) 3ου βαθμού, πλήρης ρήξη των ινών των συνδέσμων -άνω του 75% των ινών (ankle sprain).

Το διάστρεμμα της ποδοκνημικής άρθρωσης είναι η συχνότερη τραυματική βλάβη του ανθρωπίνου σώματος. Ο κύριος λόγος της μεγάλης συχνότητας εμφάνισής του βρίσκεται στο γεγονός ότι η ποδοκνημική άρθρωση καταπονείται καθημερινά και ειδικότερα στους αθλητές οι καταπονήσεις αυτές αυξάνονται, με αποτέλεσμα τον τραυματισμό της περιοχής. Έχει υπολογιστεί ότι το 80-90% του πληθυσμού έχει ή θα υποστεί διάστρεμμα της ποδοκνημικής και τουλάχιστον το 50% από αυτούς θα το υποστεί εκ νέου (υποτροπή ή νέο διάστρεμμα). Αυτό που διαπιστώνουμε (ως ιατροί) είναι ότι σε ειδικό ιατρό συνήθως απευθύνονται οι αθλητές με δευτέρου ή τρίτου βαθμού διάστρεμμα, τις περισσότερες φορές με καθυστέρηση 4-5 ημερών μετά τον τραυματισμό και αφού έχουν ήδη γίνει λανθασμένες ενέργειες για την αντιμετώπιση (μη φόρτιση του σκέλους, τοποθέτηση θερμών επιθεμάτων).

Υποψήφιοι για τραυματισμό τέτοιου είδους είναι κυρίως οι αθλητές των αγωνισμάτων που κυριαρχούν τα άλματα και η σωματική επαφή (καλαθοσφαίριση, χειροσφαίριση, ποδόσφαιρο). Σε περίπτωση διαστρέμματος η κλινική εικόνα περιλαμβάνει πόνο, πρήξιμο (οίδημα) της περιοχής, εκχύμωση (παρουσία αιματώματος) και χωλότητα (αδυναμία) στη βάδιση.

Στο πλαίσιο της αρχικής αντιμετώπισης πρέπει να αξιολογηθούν και να απαντηθούν 3 βασικά ερωτήματα: 1) ο αθλητής έχει υποστεί διάστρεμμα ή/και κάταγμα; 2) χρειάζεται άμεση διακοπή της άθλησης; 3) χρειάζεται ειδική θεραπεία; Στη φάση αυτή γίνεται σωρεία λαθών στην αντιμετώπιση της κάκωσης, κυρίως λόγω του ότι-λανθασμένα- το διάστρεμμα της ποδοκνημικής θεωρείται ως κάτι "απλό" και "άνευ σημασίας" ("θα περάσει…").

Τι πρέπει να κάνουμε άμεσα στο χώρο του τραυματισμού; πρέπει να διακοπεί η άθληση και να τοποθετηθεί ελαστικός επίδεσμος στην ποδοκνημική, καθώς και να αποκλεισθεί η παρουσία κατάγματος. Αν υπάρχει αμφιβολία πρέπει ο αθλητής να εξετασθεί από ειδικό ιατρό (Ορθοπαιδικό ή Φυσίατρο). Εάν υπάρχει υποψία για κάταγμα, το πόδι δεν πρέπει να φορτισθεί (να πατήσει στο έδαφος) μέχρι να γίνει ο κατάλληλος κλινικός και ακτινολογικός έλεγχος. Τοποθετούμε άμεσα κάποιο ψυχρό επίθεμα για 15΄ (τα καλύτερα αποτελέσματα τα δίνει ο φυσικός πάγος, πάγος-σακούλα-στεγνή πετσέτα) και δεν χρησιμοποιούμε ποτέ ζεστά επιθέματα (κάτι που θα αυξήσει το οίδημα και το αιμάτωμα της περιοχής). Αν ο αθλητής πονάει πολύ, μπορούμε να δώσουμε κάποιο αναλγητικό για να μειώσουμε τον πόνο του (καλύτερα μετά από συνεννόηση με ιατρό). Πίσω από ένα "αθώο" διάστρεμμα μπορεί να υπάρχει συνοδό κάταγμα, ρήξη τένοντα κ.α. Σε τέτοιες περιπτώσεις μπορεί να χρειασθεί και χειρουργική αποκατάσταση. Συνοπτικά η θεραπεία των διαστρεμμάτων έχει ως εξής:

1) Θεραπεία διαστρεμμάτων 1ου βαθμού: Η περίπτωση αυτή αντιμετωπίζεται πάντα με συντηρητική αγωγή, η οποία περιλαμβάνει ελαστική περίδεση και παγοθεραπεία για 5-10 ημέρες. Συνήθως τα διαστρέμματα πρώτου βαθμού αποκαθίστανται πλήρως μέσα σε 7-10 περίπου. Η άθληση επιτρέπεται περίπου σε 10 ημέρες μετά τον τραυματισμό.

2) Θεραπεία διαστρεμμάτων 2ου βαθμού: Η θεραπεία των διαστρεμμάτων 2ου βαθμού γίνεται συντηρητικά με άμεση διακοπή της άθλησης και ακινητοποίηση με ελαστικό επίδεσμο. Η βάδιση επιτρέπεται από την πρώτη ημέρα με περιορισμό και με μερική φόρτιση (1 πατερίτσα) για 5-12 ημέρες. Σε γενικές γραμμές τα διαστρέμματα της ποδοκνημικής 2ου βαθμού αποκαθίστανται πλήρως μέσα σε 15-20 ημέρες. Η άθληση επιτρέπεται σε 20-30 ημέρες.

3) Θεραπεία των διαστρεμμάτων 3ου βαθμού: Η συντηρητική θεραπεία γίνεται ως εξής: τις πρώτες 10 ημέρες χρησιμοποιείται ελαστική περίδεση και παράλληλα νάρθηκας ακινητοποίησης. Ο ασθενής βαδίζει με 2 πατερίτσες χωρίς φόρτιση. Μετά από 10 περίπου ημέρες επιτρέπεται σταδιακή βάδιση με φόρτιση και ξεκινά η φυσικοθεραπευτική παρέμβαση. Η επάνοδος στην άθληση είναι συνήθως εφικτή σε 30-50 ημέρες.