Μυκητιάσεις σε αθλητές (το πόδι των αθλητών):
πρόληψη και αντιμετώπιση

Οι μύκητες είναι μονοκύτταροι ή πολυκύτταροι οργανισμοί, που τρέφονται από ουσίες που βρίσκουν στους οργανισμούς, όπου παρασιτούν και έτσι μπορούν να διατηρούνται στη ζωή.

Υπάρχουν πολυάριθμοι μύκητες από τους οποίους ορισμένοι παθογόνοι προσβάλλουν την επιδερμίδα, τις τρίχες και τα νύχια (επιπολής-επιφανειακές μυκητιάσεις) ή τους μύες, τα οστά και τα σπλάχνα (εν τω βάθει μυκητιάσεις). Οι μύκητες αυτοί τρέφονται από την κερατίνη στιβάδα της επιδερμίδας, των τριχών και των ονύχων. Η ευρεία χρήση αντιβιοτικών και κορτικοειδών, καθώς και άλλοι εξωγενείς παράγοντες, όπως η θερμοκρασία και η υγρασία, ευνοούν την ανάπτυξη μυκητιάσεων, οι οποίες εμφανίζονται πολύ συχνά στους αθλητές.

Το "πόδι των αθλητών" είναι η πιο συχνή μυκητίαση των αθλητών, η οποία όμως συνήθως δεν αντιμετωπίζεται έγκαιρα και έτσι υποτροπιάζει ή παραμένει ως χρόνια δερματίτιδα. Οφείλεται στον επιδερμόφυτο, ο οποίος είναι μύκητας που αναπτύσσεται μόνο στην κερατίνη στιβάδα της επιδερμίδας και δεν προσβάλλει ποτέ τις τρίχες ή τους όνυχες. Εντοπίζεται κυρίως στα διαστήματα ανάμεσα στα δάκτυλα (μεσοδακτύλιες πτυχές), με αρχική εκδήλωση συνήθως μεταξύ 4ου και 5ου δακτύλου του ποδός. Το βάθος της πτυχής έχει λευκό χρώμα, ενώ στην περιοχή εκείνη δημιουργούνται επώδυνες ραγάδες που δυσχεραίνουν τη βάδιση. Συνήθως στα σημεία βλάβης υπάρχει έντονος κνησμός (φαγούρα) και αίσθημα καύσου (όπως αναφέρουν και οι ίδιοι οι πάσχοντες αθλητές, το πόδι τους καίει). Οι βλάβες επεκτείνονται γρήγορα και στο υπόλοιπο δέρμα και καταλαμβάνουν την επιφάνεια των δακτύλων και του πέλματος.

Το ΄΄πόδι των αθλητών΄΄ παρατηρείται και στα δύο φύλα και κυρίως σε κολυμβητές, είτε γιατί αυτοί περπατούν ξυπόλητοι, είτε γιατί φορούν σαγιονάρες από πλαστικό υλικό, το οποίο ευνοεί την ανάπτυξη της μυκητίασης (αύξηση υγρασίας και θερμοκρασίας). Η αύξηση τοπικά της θερμοκρασίας του δέρματος και η μεγάλη εφίδρωση που συνήθως παρατηρείται στα πόδια των αθλητών από την παρατεταμένη παραμονή τους σε κλειστά αθλητικά υποδήματα είναι επίσης καθοριστικοί παράγοντες για την εμφάνιση της δερματοπάθειας. Συνήθως εξάρσεις παρουσιάζονται κατά την άνοιξη και το καλοκαίρι.

Η πρόληψη της δερματομυκητίασης αυτής συνίσταται στην εφαρμογή των κανόνων υγιεινής, στην αποφυγή χρήσης πλαστικών υποδημάτων, στη συχνή πλύση και καλό στέγνωμα των ποδιών (να σκουπίζουμε καλά τα μεσοδακτύλια διαστήματα) και στη χρήση καθαρών καλτσών (αλλαγή κάθε μέρα). Η θεραπεία πρέπει να εφαρμόζεται για μεγάλο χρονικό διάστημα, γιατί παρατηρούνται εύκολα υποτροπές. Συνιστώνται συχνά ποδόλουτρα με αντισηπτικά διαλύματα (π.χ. υπερμαγγανικού καλίου) και η χρήση όξινων υγρών σαπουνιών και βορικούχου ή σαλικυλικούχου ταλκ (τα οποία κυκλοφορούν έτοιμα στο εμπόριο ή παρασκευάζονται στο φαρμακείο). Μπορεί επίσης, να γίνει και επάλειψη με αντιμυκητιασικά διαλύματα, αλοιφές ή σκόνες. Για μεγάλο χρονικό διάστημα θα πρέπει να τοποθετείται αντιμυκητιασική σκόνη στα πόδια, στις κάλτσες και στα υποδήματα των αθλητών.

Δεν είναι όμως μόνο θέμα εφαρμογής κανόνων ατομικής υγιεινής από τους αθλητές η πρόληψη των μυκητιασικών λοιμώξεων, οι οποίες τους ταλαιπωρούν, τους αποδιοργανώνουν από το ρυθμό των προπονήσεων και περιορίζουν την απόδοσή τους. Οι αθλητικοί χώροι επίσης, πρέπει να πληρούν αυστηρά τους κανόνες υγιεινής. Η καθαριότητα των αθλητικών εγκαταστάσεων, των αποδυτηρίων, των λουτρών και των αποχωρητηρίων αποτελεί βασικό παράγοντα για τη διασφάλιση της υγείας των αθλητών από λοιμώξεις, όπως οι μυκητιάσεις. Ιδιαίτερα, το νερό της πισίνας πρέπει να ανανεώνεται διαρκώς και να χλωριώνεται σύμφωνα με τους ισχύοντες κανονισμούς υγιεινής των κολυμβητηρίων.